Hinduizm to bardzo złożona religia, przyjmująca formy tak zróżnicowane, że w zasadzie można mówić o systemie wierzeń a nie o jednolitej religii. Jego geneza to zapewne silne odczuwanie prze Hindusów zmienności i kaprysów natury, daleko od nich silniejszej i nei dającej się ujarzmić.

Dlatego też w hinduizmie odnajdujemy próby „porozumienia” z niewidzialnymi siłami otaczającymi człowieka. Cechą charakterystyczną tej wielkiej religii jest brak ostrych granic między tym a tamtym światem, między ziemią a niebiosami, między człowiekiem a bóstwem.

Bogowie są, co prawda, nieśmiertelni, ale w zasadzie ich zachowanie jest ludzkie. Człowiek zaś dąży do boskości i niekiedy (podczas na przykład niektórych obrzędów) jest otaczany przez innych boską czcią.

W dziejach hinduizmu ostrzec można dwa zasadnicze wątki, często pozostające w stanie napięcia między sobą. Pierwszym, bardziej znanym na całym świecie jest wiara w przeznaczenie, ostateczność wyroków losu. Łączy się ona bezpośrednio z teorią wędrówki dusz, zgodnie z którą nieśmiertelna dusza człowieka przechodzi przez bardzo wiele kolejnych wcieleń, wstępując w różne byty – od materii nieożywionej, poprzez rośliny i zwierzęta aż do ludzi, również zróżnicowanych.

Wszystko to ma jeden cel – osiągnięcie doskonałości pozwalającej na zakończenie cyklu narodzin. Właśnie ten system wierzeń wyjaśniał i usprawiedliwiał a i poniekąd był przyczyną powstania silnie rozwarstwionego społeczeństwa kastowego oraz pewnego rodzaju obojętności na niedolę drugiego człowieka przy ogólnie mocno rozwiniętej wrażliwości.

Drugim wątkiem tradycji religijnej jest sile przekonanie o konieczności wypełniania obowiązków wynikających z pozycji społecznej jednostki, swoistego „grania roli”, bardzo skrupulatnie wyreżyserowanego przez tradycję. Przepisy były odmienne dla każdej kasty i obejmowały niemal wszystkie dziedziny życia, od zalotów i zawierania małżeństw począwszy, skończywszy na doborze pokarmów czy ubiorów. Taka tradycja bardzo mocno wspierała rozwój i nadawała religijną rangę podziałom kastowym.